The Ferran Sunyer i Balaguer Prize is a prize in mathematics, first awarded in 1993. It honors Spanish mathematician Ferran Sunyer i Balaguer (1912–1967), a Catalan mathematician. This award acknowledges an outstanding mathematical monograph of an expository nature, presenting the latest developments in an active area of mathematics research. The winning monograph is also published in Birkhauser-Verlag's series Progress in Mathematics. It is awarded by the Ferran Sunyer i Balaguer Foundation.
VUB-alumna Ingrid Daubechies, emeritus hoogleraar wiskunde aan Duke University en gastprofessor aan onze vakgroep, is onderscheiden met de National Medal of Science, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in de Verenigde Staten. De prijs werd uitgereikt door president Joe Biden, die haar prees voor haar uitzonderlijke bijdragen aan de wetenschap en technologie, met name op het gebied van signaal- en beeldverwerking.
Daubechies is wereldwijd bekend om haar onderzoek naar wavelet-theorie, een wiskundige methode die cruciaal is voor moderne technologieën zoals compressie en ruisonderdrukking van digitale beelden en audio. Haar elegante en vernieuwende technieken hebben niet alleen een blijvende impact gehad op de wetenschap, maar ook op de manier waarop wiskunde wordt toegepast in ons dagelijks leven. Haar werk heeft talloze praktische toepassingen gevonden, waaronder in de filmindustrie, waar haar methoden worden gebruikt voor beeldcompressie bij videobestanden, in de medische beeldvorming en in het analyseren van schilderstijl.
Naast haar wetenschappelijke prestaties staat Daubechies bekend om haar inspirerende rol als mentor en haar inzet voor het toegankelijk maken van wiskunde, vooral voor ondervertegenwoordigde groepen in STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics). Zo richtte ze ook de wiskundewedstrijd Wiskunnend Wiske op aan de VUB.
De National Medal of Science wordt sinds 1959 uitgereikt aan wetenschappers die uitzonderlijke bijdragen hebben geleverd aan het bevorderen van kennis en innovatie in de Verenigde Staten. Dat Daubechies deze prestigieuze onderscheiding heeft ontvangen, onderstreept haar status als een van de meest invloedrijke wiskundigen van haar generatie.
Met deze erkenning wordt haar decennialange werk geëerd, dat wetenschap, onderwijs en praktische toepassingen op een unieke manier met elkaar verbindt.
Sam Mattheus wint de Eos Pipet 2024
Met Ramsey-getallen loste wiskundige Sam Mattheus (30) een oud probleem op een gloednieuwe manier op. Meetkundigen kenden de oplossing al een halve eeuw, ze wisten alleen niet dat het de oplossing was. Zijn onderzoek werd bekroond met de Eos Pipet i.s.m. de Jonge Academie.
Voor zijn oplossing combineerde Sam Mattheus twee takken van de wiskunde die elkaar normaal niet tegenkomen: de combinatieleer en de eindige meetkunde. Het vraagstuk dat hij oploste, kadert binnen de zogenaamde Ramsey-getallen, fundamentele grootheden die de grenzen van mogelijke wanorde weergeven. De combinatieleer is de klassieke manier om Ramsey-getallen te berekenen, Mattheus voegde daar zijn eigen kennis aan toe. Met de Hermitische kromme vond hij de sleutel om het probleem op te lossen en pleit hij tegelijk voor meer kruisbestuiving binnen de wiskunde.
‘Net zo gedreven als de gebroeders Wright in hun vliegtuig stapten om het luchtruim te verkennen, zo proberen wiskundigen fundamentele vraagstukken te begrijpen’, zegt Mattheus in een reactie.
Met de award bekronen wetenschapsblad Eos en de Jonge Academie de meest beloftevolle jonge onderzoeker van het moment. Hoofdredacteur van Eos Wetenschap Raf Scheers en hoofdredacteur Universiteit van Vlaanderen Katleen Bracke benoemden Mattheus in naam van de vakjury als winnaar. De publieksprijs gaat naar Sarah Ahannach.
Mattheus ontvangt een gepersonaliseerd werk van kunstenaar Kevin Trappeniers.
Entr'Acte Ann Dooms
In 2021 kreeg Ann Dooms de Prijs voor Maatschappelijke Valorisatie van de Vrije Universiteit Brussel. Die prijs wordt sinds 2012 door de onderzoeksraad van de VUB uitgereikt aan wetenschappelijk onderzoekers die door hun engagement en gedrevenheid een sterk maatschappelijke uitstraling hebben.
Ann Dooms is verbonden aan de onderzoeksgroep Digital Mathematics (DIMA) van de Vakgroep Wiskunde en Data Science (WIDS) en is gespecialiseerd in patroonherkenning voor de analyse van cultureel erfgoed, medische beelden, scans van documenten en post-quantum cryptografie.
Naar aanleiding hiervan organiseert Crosstalks op 24 juni 2022 een Entr'Acte waarbij Ann Dooms vier gasten uitnodigt die haar op de een of andere manier inspireren.
Belgische prof krijgt zeldzame erkenning tijdens de ‘Olympische Spelen’ van de wiskunde
Michel Van den Bergh, research director van het FWO (Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen), verbonden aan de Universiteit Hasselt en de Vrije Universiteit Brussel, is een van de plenaire speakers van het volgende International Congress of Mathematicians (ICM). De vierjaarlijks hoogmis van de wiskunde is voor zijn deelnemers even belangrijk als de Olympische Spelen voor topsporters. Van den Bergh is nog maar de zevende Belgische spreker die het woord mag richten tot de plenaire zitting van het congres, dat voor de eerste keer in 1897 plaatsvond.
Professor Van den Bergh kreeg in 2003 de Francqui Prijs, de hoogste Belgische wetenschappelijk onderscheiding. Het was toen al van 1988 geleden dat een theoretisch wiskundige die onderscheiding kreeg. Van den Bergh geniet vooral bekendheid wegens zijn erg gewaardeerde bijdragen tot de 'niet-commutatieve algebraïsche meetkunde'. In dat domein binnen de wiskunde ging hij opzoek naar de raakpunten en verbindingen tussen de algebra en de meetkunde.
Het ICM vindt sinds 1897 om de vier jaar plaats, telkens op een andere plaats en is een organisatie van de International Mathematical Union (IMU). Er komen elke editie duizenden wiskundigen op af. Het is daarmee wereldwijd het grootste en belangrijkste congres voor wiskundigen.
‘Hall of Fame’
Van den Bergh was eerder, in 1994, al 'invited speaker' op het congres. Zijn lezing werd toen niet in de plenaire zaal gehouden, maar tijdens een van de zittingen over een gespecialiseerde onderzoeksthema. Spreken voor de plenaire is vergelijkbaar met opgenomen worden in de 'Hall of Fame' van de wiskunde. Tijdens het congres worden ook de zogenaamde 'Fields Medals' uitgereikt, ook wel de Nobelprijzen van de wiskunde genoemd.
Voor Michel Van Den Bergh waren er slechts zes andere Belgische wiskundigen die de plenaire zitting mochten toespreken. De eerste, in 1920, was Charles-Jean de la Vallée Poussin. Hij was bovendien de eerste voorzitter van de IMU en ook de promotor van Georges Lemaître, de bedenker van de bigbangtheorie. Na hem volgden vijftig jaar later de ULB alumni en Abel-prijs winnaars Jacques Tits en Pierre Deligne, en in '82 David Ruelle. Acht jaar later was VUB'er Ingrid Daubechies, de moeder van de zogenaamde 'wavelets', die een grote rol spelen in datacompressie, aan de beurt. Ze was ook de eerste vrouwelijke voorzitter van de IMU. Nog in 1994 kreeg Jean Bourgain, het jaar van zijn Fields Medal, de kans om zijn betoog voor de plenaire te houden. Ook zijn alma mater was de VUB.
Van den Bergh zal spreken tijdens het volgende ICM, dat plaatsvindt in juli 2022 in Sint-Petersburg.
SENIOR CERA AWARD 2018 VOOR ANN DOOMS
23/10/2018 - 16:15
Leuven – Op de Cera Award prijsuitreiking 2018 op vrijdag 5 oktober werd de Senior Cera Award 2018 uitgereikt.
De Senior Cera Award laureaten zijn exacte wetenschappers,ingenieurs en technici die hun loopbaan een duidelijke maatschappelijke oriëntatie gaven. Ze tonen zo aan jonge mensen tonen dat ook wetenschappelijk-technische studies kunnen leiden naar loopbanen die focussen om mensen en maatschappelijke uitdagingen.
De winnaar van de Senior Cera Award 2018 is de gepassioneerde wiskundige Ann Dooms.